Vừa qua, Bộ xây dựng cho biết sẽ chủ trì lập và trình Thủ tướng chính phủ phê duyệt Đề án với mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030. Ngay sau đó, hàng loạt lãnh đạo của các tập đoàn lớn như Vingroup, Sun Group, Bitexco, Becamex, Him Lam, Novaland, … đã đồng loạt cam kết đồng hành cùng Chính phủ thực hiện nhiệm vụ cấp thiết này.
Tính đến nay, trên cả nước đã hoàn thành 301 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, nhà ở cho công nhân với tổng diện tích hơn 7,79 triệu m2 và quy mô xây dựng khoảng 156.000 căn, qua đó giúp hàng trăm nghìn hộ gia đình thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp “an cư”. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện cũng bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế cần được khắc phục để thúc đẩy và giải quyết tốt hơn nhu cầu nhà ở của công nhân và những người có thu nhập thấp.
Mới đây, tại Hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp, Bộ trưởng Bộ xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã phát biểu với quan điểm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân là một trong những nội dung quan trọng của chính sách phát triển kinh tế – xã hội, Bộ xây dựng sẽ chủ trì lập và trình Thủ tướng chính phủ phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng 1 triệu căn hộ trong giai đoạn 2022 – 2030 cho các đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp.
Trước đề xuất của Bộ xây dựng, các lành đạo của các tập đoàn hàng đầu Việt Nam đã nhiệt tình ủng hộ, đồng thời bày tỏ sẵn sàng đồng hành, tham gia cùng với Chính phủ để thực hiện nhiệm vụ này. Trong đó, Tập đoàn Vingroup sẽ phấn đấu đầu tư 500.000 căn nhà ở xã hội trong 5 năm tới; Tập đoàn Novaland cũng sẵn sàng đầu tư xây dựng 200.000 căn hộ nhà ở xã hội với trọng tâm là thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam; Tập đoàn Him Lam cũng sẵn sàng đăng ký đến năm 2030 sẽ tham gia 75.000 căn nhà ở xã hội trên quỹ đất mà doanh nghiệp hiện có; Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Sun Group và chủ tịch tập đoàn Bitexco cũng cho biết 2 tập đoàn này cũng sẵn sàng tham gia vào đề án hoàn thành 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030.
Đồng thời, để giúp gỡ các nút thắt đối với việc xây nhà ở xã hội hiện nay, các lãnh đạo của các tập đoàn cũng đưa ra nhiều đề xuất, kiến nghị như:
Chủ tịch Hội đồng quản trị Vinhomes – Phạm Thiếu Hoa đề xuất gỡ bỏ cơ chế đấu thầu và chuyển sang cơ chế chỉ định thầu đối với các chủ doanh nghiệp có đất hoặc thu mua đất làm nhà ở xã hội, còn các chỉ tiêu sẽ do cơ quan nhà nước phê duyệt. Liên quan đến vấn đề quy hoạch, ông Hoa đề nghị Chính phủ cho phép doanh nghiệp được tài trợ hoặc tham gia vào điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 các dự án nhà ở nhà hội để đẩy nhanh tiến độ, còn các chỉ tiêu, quy hoạch về dân số và hạ tầng sẽ do các cơ quan nhà nước phê duyệt, doanh nghiệp sẽ không tham gia vào việc này. Ngoài ra, thủ tục phê duyệt dự án nhà ở xã hội hiện đang rất lâu, tối thiểu khoảng 600 ngày hoặc dài hơn, nên ông Hoa cũng đề nghị rút ngắn xuống còn từ 90 đến 120 ngày để các địa phương công bố các đề án, dự án nhà ở xã hội, các doanh nghiệp tham gia nộp hồ sơ. Đồng thời, cần có những cơ chế, chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho các nhà đầu tư làm nhà ở xã hội, chính quyền cũng cần thực hiện việc phân khu, quy hoạch chi tiết 1/500 với tinh thần rút ngắn thủ tục hành chính.
Ông Đặng Minh Trường – Chủ tịch Hội đồng quản trị tập đoàn Sun Group đưa ra kiến nghị mở rộng đối tượng được mua nhà ở xã hội vì theo quy định của Luật nhà ở thì đối tượng mua nhà ở xã hội chỉ gồm 10 đối tượng là cá nhân nên đã hạn chế nguồn cầu về nhà ở xã hội. Theo đó ông Trường kiến nghị tổ chức (có thể là doanh nghiệp) cũng có thể mua nhà ở xã hội để bán cho người lao động có nhu cầu của chính doanh nghiệp đó hoặc cho các cá nhân, người lao động có thu nhập thấp thuê mua hoặc thuê dài hạn với giá ưu đãi. Mặt khác, các bộ, ngành xem xét không bố trí thêm quỹ đất nhà ở xã hội đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị khi các địa phương đã bố trí quỹ đất dành cho nhà ở xã hội đảm bảo nhu cầu của địa phương. Đối với trường hợp này, doanh nghiệp được phép đóng tiền sử dụng đất phải nộp đối với quỹ đất 20% nhà ở xã hội, đồng thời, phân quyền cơ quan có thẩm quyền chấp thuận cho địa phương.
Còn chủ tịch Tập đoàn Bitexco – Vũ Quang Hội đề xuất nhà nước cần có cơ chế chính sách để doanh nghiệp có thể thực thi một cách dễ dàng, cần nghiên cứu để đưa vào 1 đầu mối, 1 cơ quan đưa ra quyết định chứ không nên để quá nhiều đầu mối, đi gặp quá nhiều các cơ quan, … Đồng thời, thời điểm hiện nay nền kinh tế tri thức gắn với các khu công nghệ cao rất nhiều nên đối tượng được thuê mua nhà không chỉ cho công nhân, người thu nhập thấp mà còn mở rộng cho các trí thức, kỹ sư, chuyên gia cấp cao, chuyên gia kỹ thuật, … cần mở rộng đối tượng để xây các khu nhà cao cấp hơn để các chuyên gia có thể thuê mua hoặc thuê dài hạn. Cũng theo ông Hội, chỉ trong vòng 2 năm sẽ giải quyết được cơ bản về nhà ở cho công nhân ở các khu công nghiệp nếu có các chính sách hữu hiệu.
Ông Dương Công Minh – Chủ tịch Tập đoàn Him Lam cho rằng nên quy hoạch các khu vực nhà ở xã hội tập trung, các dự án nhà ở thương mại nhưng có 20% nhà ở xã hội còn nhiều bất cập, manh mún và nhỏ lẻ. Các địa phương cần có quy hoạch riêng cho nhà ở công nhân và nhà ở xã hội. Các đối tượng khác không phải công nhân làm việc trong khu công nghiệp cũng phải được tính toán, quy hoạch trong đó. Ngoài ra, để các dự án nhà ở xã hội có thể phát triển nhanh, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, đáp ứng được nhu cầu của đại đa số thì quan trọng nhất là trong mục tiêu phát triển nhà ở xã hội phải có tiêu chuẩn, quy chuẩn và chính sách để hỗ trợ người dân.
Cũng tại Hội nghị, Thủ tướng chính phủ Phạm Minh Chính sau khi nghe báo cáo và các ý kiến phát biểu đã giao Bộ Xây dựng chủ trì, xây dựng đề án và hoàn thành ngay trong tháng 8/2022. Đồng thời để xây dựng và triển khai đề án này, Thủ tướng cũng yêu cầu các Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố báo cáo trước ngày 15/8 về các dự án nhà ở xã hội tại các địa phương để Chính phủ nghiên cứu, tổng hợp và giao kế hoạch cụ thể. Đối với các doanh nghiệp đã đăng ký đầu tư, xây dựng trên 1,2 triệu căn hộ từ nay tới năm 2030, cần nói đi đôi với làm, không để người dân mất niềm tin.